Ένα ερώτημα κυριαρχεί μέσα στο πέρασμα των χρόνων και παραμένει επίκαιρο ακόμη και σήμερα όσον αφορά εργασιακές σχέσεις και δικαιώματα.
«Με ποια πλευρά είστε;» Ένα ερώτημα που σπάνια βρίσκει ευθεία απάντηση, σε εποχές όπου τα δικαιώματα και οι αξίες καταπατώνται.
Καθώς σε φορές που άνθρωποι γίνονται στόχος κρατών, κυβερνήσεων, εργοδοτών, υπάρχει και ο φόβος αντίδρασης.
Αυτές οι 4 λέξεις έδωσαν δύναμη έκφρασης με ένα αμερικάνικο εργατικό τραγούδι που γράφτηκε για τις μεγάλες απεργίες των ανθρακωρύχων του Kentucky τη δεκαετία του ’30.
Το “Which Side Are You On?” γράφτηκε από τη Florence Reece και έκτοτε χρησιμοποιήθηκε σαν ύμνος των εργατών.
Το συγκρότημα Panopticon το συμπεριέλαβε στο δίσκο “Kentucky” που κυκλοφόρησε το 2012 και είναι η αφορμή να ερευνήσουμε και να εξιστορήσουμε τα γεγονότα που οδήγησαν στη δημιουργία του.
Απεργίες, συγκρούσεις και αίμα στην κομητεία Harlan του Kentucky το 1931.
Όταν οι ανθρακωρύχοι της κομητείας του Harlan ξεκίνησαν μια σειρά κινητοποιήσεων με αποκορύφωμα την απεργία και τις συγκρούσεις.
Εντάσεις που εν τέλει έκαναν γνωστή την περιοχή ως «Ματωμένο Harlan».
Το Harlan
Η κομητεία Harlan από τις αρχές του 20ου αιώνα και μέχρι τα μέσα του, φημιζόταν ως μια περιοχή που είχε πάντα μια φυσική ομορφιά αλλά και πολλά ανθρακωρυχεία, φτώχεια και ακραία συντηρητικούς κυβερνήτες.
Πριν το 1911 το Harlan ήταν μια ήσυχη αγροτική κοινότητα μικρών ορεινών αγροκτημάτων. Οι κύριοι κλάδοι ήταν η γεωργία και η υλοτομία, με λίγη παραγωγή αλκοόλ.
Ήταν ήδη γνωστό όμως, πως κάτω από τις κορυφογραμμές μέσα στα βουνά γεμάτα πεύκα, κατά μήκος του ποταμού Cumberland, το έδαφος ήταν πλούσιο σε μαλακό άνθρακα.
Αυτό που χρησιμοποιείτο κατά κόρον για την κατασκευή χάλυβα. Δεν υπήρχε τρόπος, όμως, να το εξάγουν στις Μεγάλες Λίμνες.
Τότε ήρθε ο σιδηρόδρομος.
Εν μια νυχτί άλλαξαν όλα τα χαρακτηριστικά της υπαίθρου.
Οι καταπράσινοι λόφοι καταστράφηκαν από τους μεταφορείς του άνθρακα και από τα ανοίγματα των ορυχείων στις πλαγιές.
Σωροί μαύρων αποβλήτων και ανασκαμμένη γη άρχισαν να εμφανίζονται στους λόφους.
Δεν υπήρχαν πόλεις, δεν υπήρχαν σπίτια για τους ανθρακωρύχους, εκτός από τις εργατικές κατοικίες που έχτισαν οι εργοδότες και, κάπως έτσι δημιουργήθηκε μια βιομηχανική πόλη.
Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης η εσωτερική μετανάστευση προς το Harlan κορυφώθηκε.
Το κραχ και η οικονομική κρίση οδήγησαν σε μια ραγδαία αύξηση ορυχείων και επιχειρήσεων παραγωγής άνθρακα.
Με συνέπεια χιλιάδες μετακινήσεις ανέργων σε περιοχές όπου είχαν ελπίδα έστω μιας στοιχειώδους εργασίας.
Δουλεύοντας με πενιχρούς έως εξευτελιστικούς μισθούς, με μηδενικά μέτρα ασφαλείας και με μόνο κατάλυμα πρόχειρους καταυλισμούς δίπλα στα ορυχεία.
Οι εργοδότες αρνούνταν κάθε πιθανότητα συζήτησης περί βελτίωσης συνθηκών εργασίας ή υγειονομικής περίθαλψης με πρόφαση την οικονομική κρίση.
Συν τοις άλλοις, σε μια προσπάθεια να επεκτείνουν την εθνική εξάρτηση από την παραγωγή τους, αποφάσισαν να πουλήσουν τα καύσιμά τους κάτω του κόστους.
Τη δεκαετία του 1920 οι ανθρακωρύχοι σε μια προσπάθεια οργάνωσης, εντάσσονταν σε συνδικαλιστικές ενώσεις μαζικά.
Ματωμένο Harlan
Στις 16 Φεβρουαρίου 1931 η Ένωση Φορέων Εκμετάλλευσης Ανθρακωρυχείων της κομητείας του Harlan μείωσε τους μισθούς των ανθρακωρύχων κατά 10%.
Ήταν μια προσπάθεια να αποφύγουν τη ζημιά.
Το αποτέλεσμα ήταν η συνδικαλιστική Ένωση Ανθρακωρύχων της Αμερικής (UMW) να προσπαθήσει να οργανώσει τους εργαζόμενους.
Ο κύριος εκφραστής του Συνδικάτου και οργανωτής της απεργίας ήταν ο Sam Reece.
Όποιοι συνδικαλίζονταν, όμως, έμπαιναν σε «μαύρη λίστα», απολύονταν και εξωθούνταν από τις εργατικές κατοικίες.
Οι αποκλεισμένοι και εκδιωγμένοι ανθρακωρύχοι δεν έβγαζαν χρήματα για να ζήσουν τις οικογένειές τους.
Στην εποχή εκείνη δεν υπήρχε καμία κοινωνική πρόνοια.
Ωστόσο, πολύ σύντομα, το μεγαλύτερο μέρος της εργατικής δύναμης είχε ξεκινήσει απεργία διαρκείας.
Πολλοί από τους εξαθλιωμένους και απολυμένους εργαζόμενους πήραν τις οικογένειές τους και αναζήτησαν καταφύγιο αλλού.
Μόλις 3 πόλεις της κομητείας δεν ελέγχονταν από εταιρείες Εκμετάλλευσης Άνθρακα, με κυριότερη την πόλη Evarts.
Στην κορύφωση της απεργίας, 5800 εργάτες ήταν άπραγοι και μόλις 900 εργάζονταν.
Στις 5 Μαΐου 1931, το ποτήρι ξεχείλισε.
Οι ιδιοκτήτες των ανθρακωρυχείων της περιοχής, με βαριά οπλισμένους μισθοφόρους και με τη συνδρομή της αστυνομίας αντέδρασαν.
Ξεκινώντας ένα ανθρωποκυνηγητό πρωτοφανές για τα χρονικά.
Οι σκληραγωγημένοι ανθρακωρύχοι ωστόσο, ήξεραν πολύ καλά πώς να αντισταθούν και να πολεμήσουν.
Αρχικά, οι δυνάμεις αντιμετώπισαν τους δυσαρεστημένους συνδικαλιστές σε ένα δρόμο κοντά στην πόλη Evarts.
Η Μάχη του Evarts
Η σύγκρουση αυτή έγινε γνωστή και ως «Η Μάχη του Evarts».
Οι απεργοί είχαν στήσει ενέδρα και άρχισαν να πυροβολούν σε μια πομπή που μετέφερε ανθρώπους της εταιρείας.
Το αποτέλεσμα ήταν 4 νεκροί – 3 υπαξιωματικοί και ένας ανθρακωρύχος – και πάρα πολλοί τραυματίες.
Η απάντηση ήρθε καλώντας την Εθνική Φρουρά του Kentucky.
Οι απεργοί περίμεναν προστασία, όμως τα στρατεύματα έσπασαν βίαια τις γραμμές τους.
Οι διαταγές τους ήταν να μπουν στο Harlan για να σταματήσουν τη βία. Ως γνωστόν η βία φέρνει πάντα περισσότερη βία…
Ακολούθησαν μάχες παντού, στους δρόμους, στα βουνά. Διάλυση απεργιών και συγκεντρώσεων με δακρυγόνα.
Και ένα ατελείωτο για την εποχή αιματοκύλισμα.
“Which side are you on?”
Όπως ειπώθηκε, ο κύριος εκφραστής του Συνδικάτου των εργαζομένων ήταν ο Sam Reece.
Ο άνθρωπος που οργάνωσε τη μαζική απεργία και είχε αποφασίσει να φτάσει την αντίσταση στα άκρα.
Στον αντίποδα, ο ορκισμένος εχθρός του Συνδικάτου ήταν ο Σερίφης J.H. Blair, ο οποίος προχώρησε σε ανάκληση του δικαιώματος των πολιτών της κομητείας σε συγκεντρώσεις.
Ο Σερίφης γνώριζε όμως πως για να σταματήσουν οι κινητοποιήσεις, θα έπρεπε να «κόψει το κεφάλι» της οργάνωσης. Δηλαδή τον Sam Reece.
Συγκεντρώνοντας λοιπόν δυνάμεις της αστυνομίας καθώς και οπλισμένους μισθοφόρους, έκανε επιδρομή και κατάληψη στο σπίτι του Reece.
Ο στόχος τους ήταν να περιμένουν τον Sam να γυρίσει και να τον εκτελέσουν.
Τρομοκρατώντας τη γυναίκα του Florence και τα επτά παιδιά τους απειλώντας τους με το όπλο στον κρόταφο.
Η Florence κατόρθωσε να ενημερώσει τον άντρα της να μην ανησυχεί και να μη γυρίσει σπίτι.
Ώσπου μια ημέρα, βλέποντας τους αστυνομικούς και τους μισθοφόρους ακροβολισμένους στο σπίτι της και τα παιδιά της νηστικά και τρομοκρατημένα..
Κόβει μια σελίδα από το ημερολόγιο και γράφει τον πρώτο στίχο..«Με ποια πλευρά είστε;» (“Which side are you on?”)
Το «Κεφάλαιο» είχε νικήσει. Έως τις 17 Ιουνίου, κάθε απεργός είχε επιστρέψει στην εργασία του.
Οι οργανωτές των συνδικαλιστών εκδιώχθηκαν από τα ορυχεία και 44 άνδρες δικάστηκαν.
Ο δίσκος “Kentucky”
Το τραγούδι “Which Side Are You On?” είναι η αφορμή όμως δεν είναι η μοναδική πηγή ιστορικής πληροφορίας στο άλμπουμ.
Καθώς μιλάει για όλο το μικρόκοσμο της Πολιτείας του Kentucky.
Το κάθε κομμάτι της ιστορίας του είναι αλληλένδετο με το επόμενο.
Από το τραγούδι “Bodies Under the Falls”..
Μιλώντας για τη Μεγάλη Σφαγή των γυναικόπαιδων των Cherokee στους καταρράκτες του Ywahoo, το 1810.
Συνεχίζοντας με 2 κλασικά κομμάτια από τις συγκρούσεις του 1930, “Which Side Are You On?” και “Come All Ye Coal Miners”.
Το “Black Soot and Red Blood” είναι ένα τραγούδι που κρύβει ένα κοινωνικό–οικολογικό μήνυμα.
Ο τίτλος του αντιπαραβάλλει την καταστροφή του περιβάλλοντος μέσω της εξόρυξης άνθρακα, με την καταστροφή της ανθρώπινης ζωής μέσω της βίας.
Όλα αυτά οδηγούν στο “Killing the Giants as they Sleep”.
Ένα τραγούδι που δε μιλάει για όσα τράβηξαν οι άνθρωποι, οι εργάτες από το κεφάλαιο.
Αλλά για όσα έκαναν οι άνθρωποι στη φύση. Για το πώς καταστράφηκαν πλαγιές ολόκληρες στο όνομα του κέρδους.
Όπως αναφέρεται στο στίχο του:
“Older than time and cut down by a lesser foe, like thieves in the night mined for coal.”
Θα πρέπει να σημειωθεί πως το “Which Side Are You On?” μελοποίησε η Florence Reece βασισμένη σε μια ψαλμωδία Βαπτιστών ή στην παραδοσιακή μπαλάντα “Jack Munro”.
Το ηχογράφησε αργότερα και υπάρχει στη συλλογή “Coal Mining Women”.
Η συνολική έννοια αυτού του άλμπουμ αφορά τους ανθρακωρύχους που εργάζονται για λογαριασμό μεγάλων επιχειρήσεων.
Όσους παλεύουν με αντίξοες εργασιακές συνθήκες και αντιμετωπίζονται άδικα από τους ανωτέρους τους.